آموزش گام به گام تنیس (4)

انواع گرفتن راکت

یک شیوه ثابت و دائمی برای نحوه گرفتن فورهند: با دست غیر راکت گلوگاه راکت را بگیرید (دست غیرمسلط). از این دست برای نگه داشتن راکت استفاده می‌کنید و با دست دیگر آن را تنظیم خواهید کرد، این روش برای تنظیم گرفتن موثر است. تغییرات ایجادی توسط یک دست زیاد روی گرفتن موثر نیستند. اگر چه نحوه گرفتنهای غربی و اروپایی نیز آورده شده است اما 2 نحوه گرفتن شرقی و نیمه غربی توصیه‌های نخستین ما برای ضربه فورهند است.

نحوه گرفتن فورهند شرقی

با دست غیرمسلط گلوگاه راکت را به نحوی بگیرید که صفحه آن عمود بر زمین باشد با دست دیگر با راکت دست دهید تا کف دست روی قسمت پشتی دسته تکیه کند. این نحوه گرفتن، نحوه گرفتن فورهند شرقی نام دارد (شکل 1- 3). انگشتان خود را دور دسته در نزدیکی پایه آن حلقه بزنید. برای یک بازیکن راست دست یعنی فردی که راکت را با دست راست می‌گیرد مچ دست باید کمی به سمت راست مایل بوده و حرف V تشکیل شده به وسیله انگشت شست و انگشت اشاره باید در بالا قرار بگیرد اما کمی نیز به سمت راست متمایل است. یک بازیکن چپ دست باید راکت را طوری بگیرد که مچ او کمی به سمت چپ بالای راکت متمایل باشد.

(شکل 1-3)

نحوه گرفتن شرقی معمول‌ترین نوع طرز گرفتن برای ضربه فورهند است اما اکثر بازیکنان حرفه‌ای از آن استفاده نمی‌کنند. به هر حال چه نحوه گرفتن خاصی برای بازیکنان غیرحرفه‌ای وجود داشته باشد و چه وجود نداشته باشد، آموزش طرز گرفتن راکت به روش حرفه‌ای برای افراد مبتدی مشکل‌ساز است.

اکثر مربیان حرفه‌ای با آموزش طرز گرفتن فورهند شرقی برای مبتدیان موافقند اما در عین حال به فرد اجازه می‌دهند که هم‌زمان با پیشرفت سطح بازی سایر طرز گرفتنها را نیز امتحان کند.

از مزایای نحوه گرفتن فورهند شرقی حالت طبیعی مچ دست، اطمینان و راحتی بیشتر در مفصل شانه، فشار کمتر روی آرنج و مچ و حرکت آسان‌تر به سمت تور است. تمام این مسائل دلایل محکمی دال بر مفید بودن این نحوه گرفتن هستند. از نقاط ضعف این نحوه گرفتن عدم توانایی در ایجاد برخی ضربات با حداکثر قدرت، عدم امکان تولید ضربه‌ای با چرخش بالایی کافی همانند نحوه گرفتنهای دیگر و عدم توانایی در برگشت دادن ضرباتی است که ارتفاع زیادی دارند. نحوه گرفتن فورهند شرقی روشی عملی و منطقی برای بازیکنان مبتدی، متوسطه و حرفه‌ای است اما  این نحوه گرفتن از طرف مربیان حرفه‌ای چندان تایید نشده است. برای این مربیان که اکثرا با بازیکنان حرفه‌ای سر و کار دارند نحوه گرفتن نیمه غربی اولین انتخاب فرد برای فورهند است.

نحوه گرفتن نیمه غربی

ابتدا راکت را به روش طرز گرفتن فورهند شرقی در دست بگیرید. حال مچ خود را طوری بچرخانید که کمی به سمت کناره نحوه گرفتن مایل شود. نحوه گرفتن نیمه غربی در واقع حد وسط نحوه گرفتن نیمه غربی در واقع حد وسط نحوه گرفتن شرقی و غربی است (در مورد نحوه گرفتن غربی در ادامه بحث خواهد شد). با نحوه گرفتن نیمه غربی (شکل 1-4) ضربه شما محکم‌تر از نحوه گرفتن شرقی بوده و چرخش بالایی آن نیز آسان‌تر ایجاد می‌شود. همچنین می‌توانید زودتر از قبل به توپ ضربه بزنید و یا به عبارت دیگر توپ را در میانه مسیرش برگردانید اما این نحوه گرفتن ضعفهایی نیز دارد. ممکن است برای بازیکنان مبتدی کسب مهارت دشوار باشد. به طور حتم این نحوه گرفتن برای توپهای کم ارتفاع مناسب نیست و برای بازی روی تور به کار نمی‌رود. همچنین رسیدن از نحوه گرفتن نیمه غربی به نحوه گرفتنی که بتواند روی تور کار کند نیز بسیار دشوار است. پیشرفت فرد از نحوه گرفتن فورهند شرقی به نحوه گرفتن والی آسان‌تر است. بعضی از بازیکنان که از نحوه گرفتن نیمه‌غربی استفاده می‌کنند هرگز قادر به هماهنگی و قرار گرفتن روی بیس‌لاین در تمام طول بازی نیستند. اگر این نحوه گرفتن برای شما راحت نبود مچ خود را به سمت نحوه گرفتن شرقی بچرخانید. با وجود تمامی این مسائل نحوه گرفتن نیمه غربی هنوز هم مورد استفاده بسیاری از بازیکنان برجسته تنیس می‌باشد اما این موضوع مشخص نیست که آیا این افراد با گریپ نیمه غربی شروع کرده‌اند و یا اینکه بعد از طی مراحلی به این گریپ رسیده‌اند.

(شکل 1-4)

گریپ غربی

یک بار دیگر از گریپ شرقی شروع کنید. این بار مچ خود را کمی به سمت راست بالای  دسته راکت بچرخانید. حرکت به سمت راست را تا جایی ادامه دهید که به گریپ نیمه غربی برسید. حال مچ خود را بیشتر بچرخانید تا کف دست شما کاملا در سطح زیر دسته قرار گیرد (شکل 1-5) آیا این گریپ به نظر غیرعادی می‌آید؟ بله گریپ غربی کمی غیرعادی است اما برخی بازیکنان یاد می‌گیرند که چگونه با این گریپ بازی کنند و در این زمینه بسیار هم موفق هستند. گریپ غربی به ویژه برای افرادی بسیار محبوب است که در بیس‌لاین می‌ایستند و از یک وضعیت باز ضربه می‌زنند. این گریپ برای ضربه چرخش بالایی و گرفتن توپهایی مرتفع عالی می باشد.

(شکل 1-5)

اما این مسئله کلی است. استفاده از این گریپ در مورد توپهای کم ارتفاع و توپهای دورتر از دست فورهند مشکل‌ساز است. همچنین بازیکنان گریپ غربی زمان زیادی را صرف ایجاد تطابق با گریپهای معمول ضربه والی می‌کنند. بدون اینکه دلیل کافی داشته باشید از گریپ غربی استفاده نکنید. ممکن است در روند یک امتیاز زمانی که انتقال به گریپ غربی برای تولید ضربه‌ای قدرتمند با حداکثر چرخش بالایی و یا در ضربات مرتفع مورد نیاز باشد فرصت استفاده از این گریپ به وجود آید ، گذشته از این مسائل بهتر است شما با یک گریپ شرقی و یا نیمه غربی شروع کنید.

گریپ اروپایی

یکی دیگر از انواع گریپها که باید در اینجا ذکر شود گریپ اروپایی است (شکل1-6) همان‌طوری که راکت را با گریپ شرقی در دست می‌گرفته‌اید راکت را به صورت عمود بر زمین نگه دارید و با آن دست دهید، به نحوی که کف دست شما روی راکت بخوابد اما به جای اینکه مچ خود را به سمت راست بچرخانید (برای افراد راست دست) آن را کمی به سمت چپ چرخش دهید تا مچ ‌تان دقیقا در بالای دسته راکت قرار گیرد. انگشت شست شما طوری روی گریپ بخوابد که قسمت کناری راکت مماس با مخروط کف دستتان باشد.

(شکل 1-6)

اگر شما یک بازیکن چپ‌دست هستید مچ خود را از چپ به راست فورهند شرقی حرکت دهید تا درست در بالای دسته قرار گیرد. حال متوجه شدید؟ این گریپ را حدالامکان برای ضربات زمینی به کار نبرید چرا که روشهای بسیار بهتر و راحت‌تری برای این ضربات وجود دارند اما فراموش نکنید که اطلاع از گریپ اروپایی برای ضربات سرویس و والی مفید خواهد بود.

شما قصد استفاده از هر نوع نحوه گرفتن را که داشته باشید روشهای آشنا سازی مختلفی برای این کار وجود دارند که تنها نیاز شما، راکت و یک توپ تنیس است. ساده‌ترین این روشها دریبل توپ روی زمین با استفاده از راکت است البته در حالی که راکت را به گرفتن غربی و یا نیمه غربی گرفته باشید. دریبل توپ با راکت عملی است که شما آن را بدون هیچ‌گونه تفکری انجام خواهید داد ، این کار را می‌توان در زمان استراحت و یا فراغت از فعالیت انجام داد. برای جالب‌ترین شدن این فعالیت توپ را در طول خطوط زمین دربیل بزنید و یا راکت خود را برگردانید و توپ را به‌ جای پایین به سمت بالا بزنید. اگر بتوانید حدود 100 دربیل به سمت بالا و یا پایین را بدون هیچ خطایی انجام دهید آن را آموخته‌اید وحال آماده ورود به مرحله جدیدی هستید.

وضعیت ایستاده آماده

یکی از مواردی که در مورد نحوه  گرفتن فورهند تغییر نیافته است وضعیت آماده است (شکل 1-7). این وضعیت حالتی است که شما در انتظار ضربه بعدی حریف خود هستید. با فرض اینکه شما گوش به زنگ بوده، آماده عمل و نظاره‌گر ترک توپ از راکت حریف خود هستید. در وضعیت آماده پاهای شما موازی با تور است. راکت را با نحوه گرفتن فورهند بگیرید مگر در حالی که احتمال می‌دهید توپ به مکان دیگری خواهد رفت. زانوها را کمی خم کنید و مایل به جلو باشید. بازوها، دست‌ها و راکت‌ خود را بالا نگه دارید به شکلی که در جلوی بدن قرار گیرند. نگاهتان را روی قسمت بالای راکت متمرکز کنید.

(شکل 1-7 )

مقایسه نحوه گرفته فورهند شرقی با انواع دیگر گرفتنها

با توجه به گریپ پایه بازی تنیس یعنی گریپ فورهند بین روش بازیکنان حرفه‌ای و روش آموزشی افراد مبتدی تفاوت چشمگیری وجود دارد. «میگوئل کرسپو» مسئول برنامه‌های آموزشی فدراسیون بین‌المللی تنیس است و جو هیگوراس مشاوره USTA که با بازیکنان بزرگی چون "مایکل جنگ" و "جیم کوریر" کار کرده اند در مجله تکنیک تنیس رده جهانی مطالبی را در مورد گریپ فورهند شرقی ذکر کرده‌اند که این گریپ را معمول‌ترین گریپ‌بازی تنیس در نظر می‌گیرد. طبق یادداشتهای آنان گریپ شرقی سنتی است در حالی که گریپ غربی و نیمه غربی از انواع مدرن گریپ به حساب می‌آیند. استفاده از گریپ نیمه غربی زمانی توصیه می‌شود که بازیکنان نیاز دارند فورهند را به شیوه مدرن یعنی با قدرت و چرخش عالی بازی کنند. ما با این نظر موافقیم و معتقدیم که گریپ نیمه غربی نسبت به هر 2 گریپ شرقی و غربی ارجح است.

هنوز هم مربیان ماهری که با بازیکنان حرفه‌ای کار می‌کنند معتقدند که معمولا یک بازیکن مبتدی باید با گریپ شرقی شروع به کار کند. «جیم کوین» سرپرست تنیس نورکال جونیور USTA می‌گوید: ممکن است من کهنه کار باشم اما با مربیانی که از گریپ شرقی شروع می‌کنند موافقم. ما ممکن است از وضعیت باز استفاده کنیم اما آموزش مبتدیان را باید با یک گریپ پایه فورهند در جهت تور آغاز کرد. گریپ شرقی در انتقال بعدی به بازی روی تور و ضربات سرویس مفید است. کوین ادامه می‌دهد: تجارب من نشان می‌دهد که اگر چه با گریپ و وضعیت پایه شروع به آموزش می‌کنیم  ولی بازیکنان همزمان با بازی بیشتر به سوی گریپها و وضعیتهای مختلف حرکت می‌کنند. به نظر من ما باید از پایه روی بازیکنان مبتدی و متوسط کار کنیم تا بتوانند روزی همانند بازیکنان رده جهانی باشند.

"دکتر پاول رواترت" مسئول تنیس حرفه‌ای USA پیشنهاد می‌دهد که زمانی که بازی تنیس را می‌آموختم از گریپهای نهایی استفاده نمی‌کردم. برای فورهند به نظر من گریپ غربی و یا اروپایی برای استفاده در ضربات اولیه مناسب نبودند اما در بین دامنه‌ای از گریپهای مختلف گریپ فورهند شرقی برای پیشرفت آتی فرد مفید و قابل قبول است. حال چه باید کرد؟ با گریپ فورهند شرقی شروع کنید و در ادامه اگر گریپ نیمه غربی باعث بهبود بازی شما می‌شود از آن استفاده کنید اما از به کارگیری گریپ غربی و حتی اروپایی برای ضربه فورهند خودداری کنید. گریپ اروپایی برای ضربات سرویس، والی و اسمش بالای سر به کار می‌رود.

حرکات پا

برخی از برگشتها نیاز به هیچ نوع جابه‌جایی ندارد و یا اگر هم باشد بسیار ناچیز است. شما تنها راکت را به عقب می‌برید و ضربه می‌زنید. در ضرباتی که دورتر از شما هستند دو راه برای رسیدن به توپ وجود دارد. اولی گامهای جهشی است در این خصوص برای حرکت به سمت راست یا چپ پاهای خود را به‌طور متوالی در جهت مورد نظر جابه‌جا کنید. در همان حالت راکت را به سمت عقب ببرید تا در وضعیت ضربه فورهند قرار گیرد و لگن شما پایین است و زانوها کمی خم شده‌اند. روش دوم برای حرکت به سمت توپ گام ضربدری است (شکل 1-8) گام ضربدری برای طی مسافتهای طولانی به کار می‌رود. تکنیک آن بسیار ساده است، برای حرکت به سمت راست ابتدا پای راست خود را حرکت دهید و بعد پای چپ را به‌صورت ضربدری از جلوی آن رد کنید. فرقی نمی‌کند که شما راست دست و یا چپ دست باشید چرا که تکنیک گام ضربدری برای هر 2 یکسان است.

(شکل 1-8 )

تمرینات حرکت پا که در ادامه خواهید دید به شما در بهبود مهارت پا کمک می‌کند. اگر بتوانید به سرعت از سمتی به سمت دیگر حرکت کنید در حالی که در مورد حرکت پای خود فکر نمی‌کنید آماده عبور از این مرحله هستید.

تمرینات نحوه قرارگیری پا

1- توپهای زمینی

برای تمرین در زمین تنیس ابتدا از زمینی‌ها شروع کنید (شکل 1-9). بدون راکت و در وضعیت آماده روی علامت مرکزی بایستید. یارتان روی حرف T یعنی محلی که خط سرویس موازی تور را قطع می‌کند ایستاده است و 2 توپ تنیس را در دست گرفته است. وی 2 توپ را به طور متوالی به سمت راست و چپ شما غلت می‌دهد. (5 بار به سمت راست و 5 بار به سمت چپ) با استفاده از گام جهشی به سمت راست بروید توپ اول را بگیرید، آن را به سمت یار خود پرتاب کنید و سریعا به محل قبلی خود برگردید. عامل متغیر در تمرینات زمینی حرکت است. از علامت مرکزی روی بیس‌لاین شروع کنید، یار شما و یا مربی تان 20 گام جلوتر از شما ایستاده است. با علامت وی به جلو، عقب، راست و یا چپ حرکت کنید. راکت را در وضعیت آماده نگه دارید و با استفاده از گام جهشی به سمت راست و چپ حرکت کنید ، این تمرین را به مدت 30ثانیه انجام دهید.

(شکل 1-9 )

افزایش درجه سختی تمرین:

* یار شما توپ را به‌طور تصادفی به راست یا چپ می‌فرستد.

* سرعت توپها زیاد است.

* توپها با فاصله بیشتری از شما قرار دارند.

بررسی موفقیت:

* در گام جهشی پاها هرگز به شکل ضربدری حرکت نمی‌کنند.

* لگن شما پایین‌تر از حالت ایستاده است.

کاهش درجه سختی تمرین:

* یار شما توپ را تنها به یک سمت مشخص می‌فرستد.

* سرعت توپها کم است.

* فواصل عرضی بین توپها کمتر است.

امتیازدهی به موفقیتتان:

1 تا 3 دریافت موفق توپ بدون خطا یک امتیاز 4 تا 7 دریافت موفق توپ بدون خطا 3‌امتیاز 8 تا 10 دریافت موفق توپ بدون خطا 5امتیاز

2- گرفتن توپ پس از یکبار برخورد با زمین

برای انجام این تمرین شما و یارتان در همان وضعیت تمرین زمینی قرار بگیرید. یار شما 10توپ را طوری به سمت شما پرتاب می‌کند که در چپ و راست شما به زمین برخورد کند. با یک گام ضربدری به سرعت به سمت توپ حرکت کنید و توپ را قبل از برخورد دوم به زمین بگیرید (شکل 1-10). توپ را به یار خود برگردانده و دوباره برای دریافت پرتاب بعدی در محل اولیه مستقر شوید. ارتفاع این پرتابها تا حد کمر است که می‌تواند روی خط بیس‌لاین و یا کمی عقبتر از آن دریافت شود.

(شکل1-10)

افزایش درجه سختی تمرین:

* یار شما توپ را در جهتهای تصادفی پرتاب می‌کند.

* سرعت توپها افزایش می‌یابد.

* فواصل بین توپهای پرتابی افزایش می‌یابد.

بررسی موفقیت:

* قبل از شروع گام ضربدری یک چرخش سریع داشته باشید.

* ابتدا پای خارجی را قرار داده و بعد جهت دریافت توپ حرکت کنید.

کاهش درجه سختی تمرین:

* یارتان توپ را تنها به یک سمت مشخص می‌فرستد.

* سرعت توپ کاهش می‌یابد.

* فواصل عرضی بین توپها کمتر است.

امتیازدهی به موفقیتتان:

یک تا سه توپ دریافتی پس از یک بار برخورد آن به زمین یک امتیاز، 4 تا 7 توپ دریافتی پس از یک بار برخورد آن به زمین 3 امتیاز و8 تا 10 توپ دریافتی پس از یکبار برخورد آن به زمین 5 امتیاز

3- گام جهشی و ضربدری:

در میانه زمین سرویس در وضعیت آماده بایستید. راکت را در دست گرفته و با استفاده از یک گام جهشی سریعا به سمت خط کناری انفرادی حرکت کنید. بعد پای خارجی را قرار داده و با استفاده از یک گام ضربدری دوبار به خط مرکزی برگردید. پس از بازگشت به محل شروع حرکت این بار حرکت قبلی را در جهت دیگر میدان انجام دهید تا 10 بار تکرار شما کامل شود (شکل 1-12).

(شکل 1-12)

افزایش درجه سختی تمرین:

* بین اجزای تمرین توقف نکنید و ده بار توالی را بدون وقفه انجام دهید.

* از فرد دیگری بخواهید تا زمان قسمت اول را ثبت کند. در هر بار کوشش سعی کنید زمان جدید کمتر یا برابر زمان قسمت اول باشد.

بررسی موفقیت:

* بالا تنه خود را برای نگهداری مرکز ثقل پایین بیاورید.

* در زمان تغییر جهت ابتدا پای خارجی را حرکت دهید.

کاهش درجه سختی تمرین:

* این تمرین را با سرعت پایین انجام دهید تا به خوبی حرکت را بیاموزید.

امتیازدهی به موفقیتتان:

1 تا 3 بار انجام توالی به شکل  مطمئن یک امتیاز، 4 تا 7 بار انجام توالی به شکل مطمئن 3 امتیاز و8 تا 10 بار انجام توالی به شکل مطمئن 5 امتیاز