تا به حال چند تا سفر رفتهاید؟ دورترین جایی که رفتهاید کجا بوده؟ شمال؟ مشهد؟ جنوب؟ خارج؟ فضا هم رفتهاید؟ به اعماق دریاها هم رفتهاید؟ توی جنگلهای شگفتانگیز هم رفتهاید؟ اگر با من همراه باشید شما را همه جا میبرم؛ همه به من میگویند: «عمو مسافر». نه یک عمو مسافر معمولی، بلکه عمو مسافر عجیب غریب؛ چون همهاش به جاهای عجیب و غریب سفر میکنم. حالا این هم اولین دست پخت عمو مسافر عجیب غریب.
صبر کنید تا اولش یک سؤال کوچک بپرسم: چرا ما باید سفر برویم؟ جوابش ساده است. تا دنیایی را که در آن زندگی میکنیم بهتر بشناسیم، و بفهمیم خداوند چه چیزهای عجیب و غریبی خلق کرده است. ما هر چهقدر دنیای خودمان را بهتر بشناسیم بهتر میتوانیم در آن زندگی کنیم. حالا برویم به یک سفر عجیب غریب.
این سفر فقط با سفینههای فضایی ممکن است. پس سوار سفینهی مخصوص عمو مسافر عجیب غریب شوید و کمربندها را سفت ببندید، مبادا در اعماق فضا گم شوید!
ما کجا زندگی میکنیم؟
ما در جهانی بسیار پهناور و بیکران زندگی میکنیم. کرهی زمینی که از نظر ما خیلی بزرگ است، در مقایسه با عظمت جهان، خیلی خیلی کوچک است.
عجایبی که من در فضا دیدهام اندازهی تمام مشقهای شماست. فقط چند تایش را برای شما مینویسم.
1 ـ کرهی زمین همراه با 8 سیارهی دیگر به دور ستارهای به نام خورشید در گردشاند. نام این خانوادهی مهربان، منظومهی شمسی است.
2 ـ منظومهی شمسی عضوی از خانوادهای بسیار شلوغ به نام کهکشان راه شیری است. کهکشان راه شیری، حدود 300 میلیارد ستاره دارد که خورشید ما تنها یکی از معمولیترین آن ستارگان است. عظمت بعضی از این ستارگان تا حدی است که تمام فاصلهی زمین تا خورشید را کاملاً پر میکند. برخی، از زمین ما هم کوچکترند!
3 ـ خانهی ستارگان، کهکشانها هستند. هر کهکشان مجموعهای است حدود 100 تا 400 میلیارد ستاره. یک کهکشان به طور متوسط 200 هزار سال نوری طول دارد؛ یعنی 200 هزار سال طول میکشد تا نور با سرعت 000/300 کیلومتر در ثانیه از یک سوی کهکشان به سوی دیگر آن برسد.
4 ـ در جهان، میلیونها کهکشان وجود دارد. عمر پیرترین این کهکشانها به حدود 13 میلیارد سال میرسد. این در حالی است که عمر زمین و خورشید تنها 5 میلیارد سال است.
حالا فکر میکنید این خورشید یک متری در چه فاصلهای از زمین یک سانتیمتری ما قرار دارد؟ 1 متری؟ 10 متری؟ 50 متری؟ نه، از آن هم دورتر! با مقیاس فوق، زمین در 115 متری خورشید خواهد بود! حالا صبر کنید، سفر ما لحظه به لحظه هیجانانگیزتر میشود.
خوب، گفتیم که خورشید، ماه و زمین عضوی از خانوادهای شلوغ به نام کهکشان راه شیری است و در این خانواده 300 میلیارد ستاره خواهر و برادر وجود دارند. نزدیکترین ستاره به خورشید ما، در این فضای کهکشانی، ستارهی «آلفا قنطورس» است. میدانید این نزدیکترین خواهر خورشید در چه فاصلهای از خورشید سکونت دارد؟ در 38 کیلومتری! یعنی خورشید یک متری ما تا 38 کیلومتر دورتر، هیچ همسایهای ندارد.
حالا با این زمین یک سانتیمتری، خورشید یک متری و خواهری که در 38 کیلومتری خانه دارد، کهکشان راه شیری ما چه قدر قطر دارد؟ با این مقیاس کوچک، کهکشان راه شیری مساحتی با قطر دو میلیون و هفتصد هزار کیلومتر دارد! حالا فکر میکنید در این ابعاد کوچک شده، کهکشان همسایهی ما، در چه فاصلهای از کهکشان راه شیری قرار دارد؟ در 18 میلیارد کیلومتری! تازه ما هنوز سخن از دیگر کهکشانهای عالم نکردهایم و نگفتهایم که در جهان ما میلیونها کهکشان وجود دارد که در هر کدام،
تازه این خوشههای کهکشانی خود عضو مجموعهای عظیمتر به نام اَبَر خوشههای کهکشانیاند!
در دههی اخیر، دانشمندان، تلسکوپ فضایی «هابل» را بر نقطهای تاریک در آسمان که با تلسکوپهای معمولی خالی از هر ستاره بود، متمرکز کردند و در این نقاط شاهد هزاران هزار کهکشان بودند؛ یعنی در اعماق هر نقطهای در آسمان، بالای سرما، هزاران هزار کهکشان وجود دارد! در نومیدی، بسی امید است؛ پایان هر نقطهی تاریک، هزاران کهکشان سپید است.
خب خسته نباشید!توجه کردید که جهان ما چهقدر بزرگ است؟ قبل از این که خداحافظی کنم، دختر خانمها دستور آشپزی زیر را حتما مطالعه کنند (آقا پسرهای علاقهمند به آشپزی هم میتوانند بخوانند).
بسیار بسیار ساده است. ابتدا مقدار بسیار زیادی ابر، غبار و گاز بین ستارهای را در جای بسیار کوچکی فشرده کنید. این کار، اتمهای هیدروژن این ابر را به هم نزدیک میکند و فشردگی ابر، بر اثر نیروی گرانش آنقدر ادامه مییابد تا جوش هستهای آغاز شود؛ یعنی همه چیز به هم میچسبد و ستاره در حال درست شدن است. این فشرده شدن آنقدر ادامه پیدا میکند تا این که به حالت تعادل در آید. حالا با کمال تعجب خواهید دید که یک ستاره متولد شده است. غذای نورانی و خوشمزهی شما آماده است. نوشجانتان!